ترسم ای دوست که بادی ببرد ناگاهم

سعی می کنم نیمه ی هرماه یکی از غزلهای حافظ رو به انتخاب خودم (یا به انتخاب شما ،اگه استقبال کنید) بذارم توی وبلاگ و شرحش رو هم از کتاب شرح سودی بر حافظ بنویسم. 

از امید تشکر می کنم به خاطر امانت دادن این کتاب چهار جلدی و نجات دادن من از جستجو  های بی نتیجه توی این دنیای مجازی برای یافتن سر سوزنی شرح و تفسیر غزلهای حافظ!

من

---

آن که پامال جفا کرد چو خاک راهم

خاک می بوسم و عذر قدمش می خواهم

من نه آنم که به جور از تو بنالم حاشا

چاکر معتقد و بنده ی دولتخواهم

بسته ام در خم گیسوی تو امید دراز

آن مبادا که کند دست طلب کوتاهم

ذره ی خاکم و در کوی توام جای خوش است

ترسم ای دوست که بادی ببرد ناگاهم

صوفی صومعه ی عالم قدسم لیکن

حالیا دیر مغانست عبادتگاهم

پیر میخانه سحر جام جهان بینم داد

واندر آن آینه از حسن تو کرد آگاهم

با من راه نشین خیز و سوی میکده آی

تا ببینی که در آن حلقه چه صاحب جاهم

مست بگذشتی و از حافظت اندیشه نبود

آه اگر دامن حسن تو بگیرد آهم

خوشم آمد که سحر خسرو خاور میگفت

با همه پادشهی بنده ی تورانشاهم

شرح غزل در ادامه ی مطلب

---

پ.ن. جاداره از استقبال بی نظیرتون تشکر کنم و به این اعتماد به نفسم که باعث میشه فکر کنم وبلاگم خواننده داره آفرین بگم!!!

آن که پامال جفا کرد چون خاک راهم

خاک میبوسم و عذر قدمش می خواهم

آن جانانی که مرا چون خاک راه پامال جفا کرد. یعنی بواسطه ی ظلم و جفا با خاک یکسانم کرد، خاک زیر قدمش را می بوسم و از اینکه قدم رنجه کرده عذر می خواهم

من نه آنم که به جور از تو بنالم حاشا

چاکر معتقد و بنده ی دولتخواهم

من کسی نیستم که بعلت جور و جفایت از تو برنجم و فریاد و فغان بکنم، حاشا من اینطور نیستم بلکه چاکر محبم و بنده ی دولتخواهم. مراد: با خلوص از دوستداران تو هستم.

بسته ام در خم گیسوی تو امید دراز

آن مبادا که کند دست طلب کوتاهم

من به خم گیسوی تو خیلی خیلی امیدوارم مبادا که گیسوی مجعدت دست طلبم را کوتاه کند. یعنی نا امیدم کند. زیرا ناامیدی سبب کوتاهی دست طلب میشود و در امیدواری طلب بیشتر می گردد.

ذره ی خاکم و در کوی توام جای خوش است

ترسم ای دوست که بادی ببرد ناگاهم

ذره ی خاکم یعنی چون خاک حقیرم. مراد: با اینکه چون خاک حقیر و کوچکم اما در کوی تو خوشوقتم: خوشحال هستم. اما ای دوست میترسم بادی ناگهان از کویت بلندم کند. یعنی چیزی و یا کاری مانع قرارم در کویت باشد.

صوفی صومعه ی عالم قدسم لیکن

حالیا دیر مغانست عبادتگاهم

من صوفی صومعه ی عالم قدسم, اما اکنون منزل و محلی که بمن حواله شده و باید در آنجا باشم دیر مغان* است.

پیر میخانه سحر جام جهان بینم داد

واندر آن آینه از حسن تو کرد آگاهم

پیر میخانه هنگام سحر به من جام جهان بین داد و به این وسیله در آن آینه از حسن تو باخبرم کرد. مراد: قلبی صاف چون آیینه ام داد و در این آینه قلبم از زیبائیت آگاهم ساخت. یعنی تجلی حسن تو را در قلبم نشان داد.

با من راه نشین خیز و سوی میکده آی

تا ببینی که در آن حلقه چه صاحب جاهم

برخیز و با من راه نشین بسوی میخانه بیا, تا که ببینی در آن مجلس چه مقامی دارم. یعنی نگاه نکن که راه نشینم, حرمت و عزتم در حلقه ی رندان بسیار است. الحاصل میان رندان خیلی اعتبار دارم.

مست بگذشتی و از حافظت اندیشه نبود

آه اگر دامن حسن تو بگیرد آهم

مست گذشتی و هیچ از حافظ فکر نکردی. یعنی بسوی حافظ متوجه نشدی و التفاتش نکردی. مراد: با کلامی و سلامی التفاتش نکردی. آه اگر دامن حسنت را آهم بگیرد. یعنی اگر آهم به زیبایی پاکت تاثیر نماید و پژمرده اش کند پس آنوقت دیگر از اعتبار و التفات محروم میشوی.

خوشم آمد که سحر خسرو خاور میگفت

با همه پادشهی بنده ی تورانشاهم

+خسرو خاور، این عبارت را به خورشید اطلاق می دهند.

+تورانشاه، وزیر اعظم سلطان منصور بوده و ضمنا از خویشاوندانش هم محسوب میشد.

بسیار خوشم آمد که هنگام سحر خسرو خاور میگفت: با همه ی پادشاهی ام بنده ی توانشاهم. خلاصه بنده ی وزیر اعظمم.

کتاب: شرح سودی بر حافظ/ ترجمه: دکتر عصمت ستارزاده

*مغان . [ م ُ ] (اِ) ج ِ مغ. رجوع به مغ شود. || مغان در اصل قبیله ای از قوم ماد بودند که مقام روحانیت منحصراً به آنان تعلق داشت . آنگاه که آیین زرتشت بر نواحی غرب و جنوب ایران یعنی ماد و پارس مستولی شد مغان پیشوایان دیانت جدید شدند. در کتاب اوستا نام طبقه ٔ روحانی را به همان عنوان قدیمی که داشته اند یعنی آترون  می بینیم اما در عهد اشکانیان و ساسانیان معمولاً این طایفه رامغان می خوانده اند. (فرهنگ فارسی معین ) :